Sağlıklı beslenme yeterli ve dengeli beslenmedir.Vücudumuzu oluşturan hücrelerin   düzenli ve dengeli çalışması için yağlar, karbonhidratlar, proteinler, vitaminler ve minerallerden yeterli miktarda almalıyız. Vücudumuzun tüm besin maddelerine ihtiyacı vardır. Tek taraflı beslenmek yani sadece protein veya karbonhidratla beslenmek  doğru değildir. Dengeli beslenerek vitaminler, mineraller ve lifler gibi önemli besin maddelerinden de almış oluruz. Dengeli beslenme, pahalı yiyecekler demek değildir. Birçok ucuz yiyecek taşıdığı besin değeri açısından pahalı yiyeceklere eşdeğerdir.
Beslenme piramidi 5 ana besin grubunu içerir. Piramit en altta yer alan ve sıklıkla tüketilmesi gereken karbonhidratlarla başlar ve daha az tüketilmesi gereken gıdalara doğru gider. Bu besin grupları karbonhidratlar, mineraller, proteinler, yağ ve şekerdir.Beslenme piramidi gıdaların doğru seçimi size yardımcı olacaktır.

Karbonhidratlar

Bedenin enerji kaynağı olan karbonhidratlar. Unlu mamuller, tatlılar, şekerler, baklagiller, patates,kuru meyveler, muz,elma karbonhidrat açısından zengin maddelerdir. Sıklıkla tüketilmesi gereken gıdalardır. 1 gram karbonhidrat 4 kalori kazandırır.

Proteinler

Hücre içi yaşamın sürebilmesi için gereken maddeler proteinler sayesine sağlanır. Hem hayvansal hem de bitkisel besinlerde bulunur. Ayrıca yağda eriyen vitaminler için alınması gereklidir.Geç sindirilir.
Süt ve süt ürünleri, et, yumurta, baklagiller, kuruyemişler, ekmek ve tahıllar protein açısından zengin besinlerdir. Proteinler Vücudun en etkili kalori yakıcı bölümü olan kas dokusunu güçlendirmek açısından çok önemlidir. 1 gram protein 4 kalori kazandırır.

Yağ-Şeker

Yağ ve şeker, çok az tüketilmesi gereken gıdalardır fakat A, D, E ve K vitaminleri gibi vücudumuz için önemli vitaminleri taşıma görevi yaptıklarından dolayı sağlığımız için yenilmesi de çok önemlidir.Sıvı ve katı yağlar, şeker ve tatlılar bu grupta yer alır. Karbonhidratlara kıyasla iki kat daha fazla enerji verirler. Geç sindirilir. Genellikle bedenimiz günde 55-60 gram arasında yağa ihtiyaç duyar. Vücudumuzun şeker ihtiyacını ise meyvelerden temin etmek en doğru yöntemdir.
1 gram yağ 9 kalori kazandırır.

Mineraller

Sağlıklı yaşam için gereklidir. Mineraller (kalsiyum, bakır, iyot, demir, çinko vb.) sebze ve meyvelerde bulunur, hücre korunması ve sağlıklı diş, kemik, cilt yapısı için önemlidir. Mineraller ayrıca kalp ritmi, kan basıncı, vücuttaki sıvı dengesi gibi daha birçok düzenleyici fonksiyonlarda rol oynar. Kalsiyum, demir, iyot gibi madensel maddeler bedenimizin düzgün çalışabilmesi ve işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi için mutlaka yeterli miktarda alınmalıdır.

Vitaminler

Bedenin kimyasal düzenin devamı için gerekli olan vitaminler miligram ve mikrogram ile ölçülür.
Su
Bedenimizin % 65’i sudan oluşur.Beden ısısının ayarlanmasından beden dengesinin sağlıklı bir şekilde korunmasına kadar bir çok açıdan su beslenmede vazgeçilmezdir.

Günlük  Besin İhtiyacımız
Kalori   : Ağırlığımız x 40 ya da 50 kalori
Yağ      : 50-100 gram
Protein : Ağırlığımız x 1-2 gram
Su        : En az 2-3 litre

Dengeli Beslenme Tavsiyeleri

Yemek yeme alışkanlığımız zihinsel ve bedensel faaliyeterimizi etkileyen unsurlardan biridir. Sağlıksız beslenme düşünme ve kavrama yeteneğimizin azalmasına ve hafıza kayıplarına neden olur. Günde 8 saat uyuduğunuz halde kendinizi yorgun hissediyor, bedensel, zihinsel faaliyetlerinizde çabuk yoruluyor, hafıza ve düşüncenizde azalma görüyorsanız mutlaka yemek yeme alışkanlığınızı gözden geçirmeniz gerekir.  Vücudumuzda dakikada 10 milyon hücre ölür ve bir o kadarı da yenilenir. Ortalama 100 günde (beyin ve sinir hücreleri hariç) bütün vücudumuz yenilenir.Düzensiz kötü beslenme; yenileme sistemini aksatır. Cildiniz canlılığını, tazeliğini kaybeder ve ve vücut hastalıklara açık hale gelir. Düzenli ve sağlıklı beslenmeye dikkat etmeli ve yemek için yaşamamalı sadece yaşamak için yemeli görüşünü benimsemeliyiz.
* Doymuş yağ (tere yağ, kuyruk yağı) oranı yüksek besinleri daha az tüketin.Yeterli miktarda doymamış yağ (ay çiçek, mısırözü, soya, fındık, zeytin yağı) almaya özen gösterin. Yarım yağlı süt, yağsız yoğurt tüketin.Yağlı kırmızı et yerine yağsız et, kuru baklagiller (nohut, mercimek, fasulye gibi) balık ve tavuk tercih edin. Süt ve süt ürünleri de (yoğurt, peynir vb.) tüketilmeli fakat bunlarında az yağlı olmalarına dikkat edilmeli.Yemeklerinizi haşlama, fırında pişirme veya ızgarada pişirme yöntemleriyle pişirirseniz yemeğe eklenecek yağıda azaltmış olursunuz.
* Aşırı şekerli gıdalardan kaçınmalı ve hatta çay, kahve gibi içecekler şekersiz içilmeli veya şeker miktarı azaltılmalıdır.
* Gıdalardan  aldığımız günlük tuz miktarı 6 gramı (bir tatlı kaşığı)  geçmemelidir. Bu miktara yemeklerden, ekmekten, içeceklerden aldığımız tuz miktarı dahildir. Tuz tüketimi ile yüksek tansiyon arasında ilişki bulunmaktadır. Yüksek tansiyonu olanlar doktorlarının tavsiyesine göre ya hiç tuz kullanmamalı yada miktarını azaltmalıdır.
* Güne mutlaka kahvaltınızı yaparak başlayın. Beyninizin sabah kalkınca enerjiye ihtiyacı vardır. Daha sonra gıda alımınızı kahvaltıdan başlayarak gün içine yaymanız daha etkin kalori yakmanıza neden olur. Yediklerinizi 3 ana öğün, 3ara öğüne bölün az ve sık beslenin.
* Bol su için
* Yiyecekleri iyice çiğneyin.
* Her yemek yediğinizde midenin 1/3?ünü boş bırakın. Tam olarak dolu mide sağlığımızın zaman içinde bozulmasına ,erken yaşlanmaya neden olur.
* Sürekli katı gıdalarla beslenmeyin. Katı gıdalarla dolu mide, gerekli öz suyu her tarafa dengeli ulaştırmakta zorlanır ve sindirim zorlaşır. Düzenli yemek yiyenler daha dengeli ve sağlıklı beslenmekte ve ideal kilolarını korumaktadırlar.
* Zihinsel faaliyetlerin gerektirdiği enerji kaynaklarının en önemlilerinden biride meyvelerdir. Beynin oksijen dışındaki tek enerjisi glikozdur. Glikoz meyvelerde hazır halde bulunur. Diğer gıdalarla alınan şeker midede yakılarak glikoza çevrilir. Bu nedenle meyveleri aç karnına yemeliyiz. Meyveler yemeklerden 30 dakika önce veya 3 saat sonra alınmalıdır. Mide doluyken alınan meyveler midede kalıp besin değeri kaybolup orada mayalanacağı için bütün sindirim sistemimizi yorar.

BAHARATLAR

Türk ve dünya mutfaklarında yemeklerin lezzetini artırmak için kullanılan baharatların; lezzet artırmak, görünüşü güzel yemekler yaratmanın dışında faydaları var. Yapılan araştırmalar sonunda baharatların, insan sağlığı için çok faydalı oldukları kanıtlanmıştır. Günümüzde alternatif tıbbın en büyük dayanağı olan baharatlar, mutfaklarımızın vazgeçilmez malzemesi dir.

Baharatlar 7 ana grupta incelenir.
1. Köklerinden faydalanılanlar: Kara turp, kırmızı turp gibi.
2. Gövdelerinden faydalanılanlar: Zencefil, tarçın gibi.
3. Yapraklarından faydalanılanlar: Nane, kekik, merzengüş, maydanoz, defne gibi
4. Soğan yapısında olanlar: Mutfak soğanı, sarmısak gibi.
5. Çiçeklerinden faydalanılanlar: Karanfil gibi.
6. Meyvelerinden faydalanılanlar: Kimyon, anason, karabiber, kırmızı biber, vanilya
7. Tohumlarından faydalanılanlar: Hardal, küçük Hindistan cevizi gibi.

Türk Mutfağında Sıkça Kullanılan Baharatlar

Acı Kırmızı Toz Biber
Yemeklerde ve sıcak şarap servislerinde kullanılabilir.

Adaçayı
Patates kızartmalarında tatlandırıcı olarak kullanılır. Özellikle çayı dinlendirici ve rahatlatıcı etki yapar.

Anason
Çöreklere lezzet katmak için kullanılır. Özellikle çocuklara uyku vermede, mide ve bağırsakta oluşan gazları gidermede çok faydalıdır.

Beyaz Toz Biber
Karabibere kıyasla daha keskin kokusu vardır. Yemeklerde ve salatalarda kullanılabilir.

Biberiye
Yemek ve soslarda kullanılır.

Çemenotu
Özellikle turşu yapımında, soslarda ve çorbalarda kullanılır.

Çörekotu
Hamur işlerinde ve salatalarda kullanılır.

Defne
Turşu yapımında, sıcak yemeklerde kullanılır. Keskin tadı sebebi ile ölçülü kullanılmalıdır.

Dereotu
Salatalarda kullanılır.

Dolmalık Fıstık
Zeytinyağlı dolma yapımında kullanılır.

Fesleğen
Salata ve yemeklerde kullanılır. Çok güzel bir kokusu vardır.

Karabiber
Her tür yemek ve salatada kullanılabilir. (tohum olarak alıp tüketmek tercih edilmelidir.)

Kakula
Sindirim açısından birebirdir. Yemeklerden sonra kakula tohumları çiğnendiğinde sinidirim kolaylaşır.

Karanfil
Asıl olarak tatlılarda ve tatlı içeceklerde kullanılır. Koku giderici ve rahatlatıcı özelliğe sahiptir.

Kekik
Çorbalarda tatlandırıcı olarak kullanılabilir. Tadı keskindir. Kekik suyu şeker hastaları için faydalıdır. Mide ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Sinir kuvvetlendirici özelliği de vardır.

Kimyon
Sebzeden yapılma köftelerde kullanılabilir.

Kişniş
Asıl olarak tatlılarda ve tatlı içeceklerde kullanılır. Zeytinyağlı dolmalarda da kullanılabilir.

Köftebaharı
Sebzeden yapılma köftelerde kullanılabilir.

Köri
Yemeklerde ağzı tadına göre kullanılabilir. Özellikle tavuk yemeklerine çok yakışır.

Kuşüzümü
Salata ve pilavlarda kullanılır.

Maydanoz
Yakıştığınız düşündüğünüz tüm yemek, pasta ve salatalarda kullanabilirsiniz. Hazmı kolaylaştırıcı ve zihin açıcı özelliği vardır.

Nane
Çorbalar, salatalar ve yemeklerde taze ve kuru olarak kullanılır. Özellikle mide rahatsızlıklarında rahatlatıcı etkisi vardır.

Pul Kırmızı Biber
Tüm yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Organizmayı hızlandırıcı etkisi vardır.

Roka
Özellikle yoğurt ve kızartma karışımlarının yanında salata olarak kullanılır. Balığın yanına da çok yakışır.

Safran
Pilavlarda kullanılır. Yağda erimemesi sebebi ile pilavın suyuna karıştırılmalı ve yağ daha sonra ilave edilmelidir.

Sumak
Salatalar, haşlama hamur işleri ve etli dolmalarda kullanılır. Ekşi tada sahip bu baharat antiseptik özelliğe sahiptir.

Susam
Hamurlu yiyeceklerde ve salatalarda kullanılır. Tahin helvası yapımında da kullanılır.

Tarçın
Keskin koku verici özelliği nedeniyle tatlılar ve pastalarda kullanılır. Aşure’nin vazgeçilmez baharatıdır. Gaz söktürücüdür. Antiseptik etkisi vardır.

Vanilya
Koku verici ve tatlandırıcı özelliği sayesinde tatlılarda kullanılır. Mide ve sinir sistemini uyarıcı etkileri vardır. Tropik ülkelerde yetişen bu baharat, yapraklarının yeşil halde toplanıp, suda haşlanması sonuncunda oluşur.

Zencefil
Acı tadı ve keskin tarçınımsı kokusu nedeniyle tatlılarda az miktarda kullanılır. Özellikle yağı, hazmı kolaylaştırıcı ve gaz söktürücü özelliğe sahiptir.